آداب و رسوم مردم کیش

آداب و رسوم مردم کیش به دلیل مجاورت با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و تماس فرهنگی تاثیر زیادی از فرهنگ‌ها و رسوم این مناطق گرفته است و به دلیل قرار گرفتن نژادها، زبان‌ها و مذهب گوناگون دارای انواع مراسم و آیین‌ها است که شاید امروزه خیلی از آنها به دست فراموشی سپرده شده‌ باشند، اما ممکن هنگام سفر به این جزیره و هنگامی که در کیش هستید با بعضی از این مراسم مواجه شوید،

با آداب رسوم متداول قوم‌ های مختلف در کیش آشنا شوید

مراسم زار

«زار» یکی از مراسم بسیار مهم در بین مردمان کیش است که در بین مسلمانان مسلمانان و مسيحيان اتيوپی بسیار رواج داشته است چرا که آنها بر اين باورند كه زار از جمله ارواح خبيثه است كه در رودها و چشمه‌ها به سر می‌برند و گاه در كالبد انسانها نيز ظاهر می‌شوند، به همین منظور مراسمی به نام رقص زار در کیش وجود دارد که ظاهرا براي درمان بيماری‌ها مفيد است و مردم این عقايد را مربوط به بادهای زار که از طريق اتيوپی (حبشه) در سرزمينهای اسلامی راه يافته است می‌نامند و عقايد مشابه آنچه در ايران وجود دارد در مصر ،زعربستان و عمان نيز تحت عنوان «زار» ديده می‌شود و اعتقاد بر این است که با انجام این رقص ارواح خبیثه مجبور به ترک کالبد انسانی شده و از آنها دور می‌شود که این مراسم توسط یک زن انجام شده و گاهی چند شبانه روز طول می‌کشد و رقص همراه با صدای طبل‌های كوچك و بزرگ است و در کشور سومالی به نام "سار" اجرا می‌شود.

مراسم اهل هوا

اهل هوا به کسانی می‌گویند كه گرفتار بادهای جادویی و سهمگین می‌شوند كه بر همه انسان‌ها تسلط دارند و هیچ کس نمی‌تواند در برابر آنها مقاومت کند که ممکن است همه افراد را مریض کند که برای رهایی سختی‌های آن باید نزد "بابا" یا " مامان" آن باد رفته و برای رام کردن باد آن بابا یا مامان مراسم خاصی را برای این کار انجام می‌دهند که باعث خارج شدن باد از تن فرد گرفتار می‌شود.   

باورها و اعتقادات بویان در مورد هرس درختان

بومیان کیش اعتقاد دارند که از اره نباید برای هرس کردن درخت‌ها استفاده کرد چرا که این کار باعث زرد شدن شاخه‌های درخت می‌شود به همین خاطر آنها از تبر برای انجام این کار استفاده می‌کنند.

آیین مراسم تولد و نام‌گذاری کودک

اگر نوزادی در خانواده‌ای متولد شود رسم بر این است که نام بزرگان فوت شده طائفه بر روی آن گذاشته شود.

آيين هاي خاص مراسم تغسيل ، تدفين و سوگواري

هنگام فوت یک زن يا مرد همه نزديكان و همسايگان اعم از دوست و دشمن در کنار هم جمع می‌شوند و در ابتدا مراسم تغسيل و تدفين انجام می گيرد، سپس فاتحه خوانده و به خانه‌های خود بر میگردند. روز دوم، صاحب عزا، ملايی را به مسجد يا مجلس (مضيف) آورده تا قرآن بخواند و مردم تا سه روز به مسجد يا مجلس آمده قرآن يا فاتحه می خوانند و پس از سه روز که قرآن خوانی پایان یافت، عصر روز سوم، خوراکی‌هایی که از برنج و گوشت تهیه می شود ، به مسجد آورده و به نام «صواب میت» بین مردم تقسیم می شود و همچنین در بین محلیان کیش مراسم هفت ، چهل و سال معمول نیست و فقط روزهای عید فطر و عید قربان به گورستان میروند و فاتحه می خوانند.

آیین های خاص مراسم بله برون و ازدواج

پس از انتخاب دختر توسط پدر و مادر پسر ، چند نفر از بزرگان خانواده پسر برای خواستگاری به منزل پدر دختر می‌روند و در صورت موافقت با این وصلت، در همان مجلس میزان پول جهیزیه و لباس دختر و تمام هزینه های سه روز جشن و عروسی تعیین می شود و اگر مشکلی مانند مرگ یا بیماری شدید برای دو خانواده پیش نیاید، سه روز پس از موافقت طرفین در منزل پدر دختر اتاقی را تزیین می‌کنند که به گویش محلی " فرشه " نامیده می‌شود که همان حجله است و به مدت سه روز به رقص با دهل و ساز مشغول می‌شون و همچنین د این روزها تمامی مهمانان به صرف ناهار و شام دعوت شده و در شب روز سوم مراسم عقد انجام می‌شود، معمولا مهریه در بین مردمان کیش مرسوم نیست، اما تعداد مهریه ممکن است از 17 تا 19 سکه باشد. سه روز پس از عقد زنا‌های فامیل به خانه عروس رفته و مورد پذیرایی قرار می‌گیرند و پس از گذشت هفت روز، زنان محل به منزل پدر عروس دعوت شده و شادی کنان عروس را به خانه داماد می برند. پس از صرف شام در خانه داماد به منزل خود باز می گردند.

جشن‌های مذهبی و دینی 

در کیش شيعيان بومی ولادت حضرت محمد (ص) ، حضرت علی (ع) ، حضرت فاطمه (ع) ، امام حسن (ع)، امام حسين (ع) ، امام رضا (ع) و حضرت مهدی (عج) را با برگزاری مراسم باشكوه جشن می گيرند که معمولا تفاوت چندانی با هم ندارند و همچنین در روز ولادت امام حسن (ع) و حضرت مهدی (عج) مراسمي به نام " گرگاعو " برگزار می‌شود که در اين مراسم بچه ها در گروه 5 یا 6 نفره يا بيشتر در حالی كه می خوانند گرگاعو ، خانه بزرگ ، از مالتان عطا كنيد ، خداوند بچه هايتان را نگاه دارد " وارد حياط خانه فردی شده صاحب خانه در كيسه هر يك از بچه ها مقداری بادام ، گردو ، انجير خشك و غیره می‌ريزد.

عید قربان

در عيد سبز كردن گندم و به آب انداختن آن و درست كردن تاب و تاب بازی بسیار مرسوم بوده كه در سالهای کم رنگ‌تر شده است و افراد ميانسال روز عرفه را روزه می گيرند و خانواده‌هايی از وضع مالی بهتری برخوردارند قربانی داده و اعتقاد بر اين است كه حجاج بهتر است با دست خود عمل قربانی را انجام دهند و گوشت قربانی را سه قسمت كرده و قسمتی را براي مصرف خانواده و دو قسمت ديگر را براي نيازمندان توزيع مي كنند كه به اين قربانی ضحيحه گويند.

عيد مبعث

در این شب بچه‌های 12 یا 13 ساله به در خانه افراد رفته و با کاسه‌هایی که در دست دارند طلب حنا می‌کنند و صاحب خانه مقداری حنا برای آنها می‌ریزد و بچه ها كاسه ها را به خانه برده و آن شب همه اعضاء خانواده به دست و پاي خود حنا مي‌بندند که این موضوع در چند ساله اخیر فقط در بین پیرمردان و پیرزنان مرسوم است.

عيد فطر

مردم کیش معمولا از غروب روز 29 ماه رمضان در آسمان منتظر روئيت ماه مي‌مانند و كسانی كه "منازل القمر" را می شناسند و در صورتی كه ماه را ببينند فردا را عيد اعلام می كنند و غروب آخرين روز ماه رمضان هر خانواده فطريه اعضاء خانواده را محاسبه و به خانه نيازمندان می فرستد، این در حالیست که، اهل سنت كيش براي بچه هائيكه در شكم مادرانشان هستند نيز فطريه میدهند و مقدار آن معادل مقدار غذای رايج هر منطقه است.

عيد غدير

از سه، چهار روز قبل از عيد غدير زنان حسينيه‌ها را آب و جارو كرده و با پارچه های سياه و سبز آينه و انواع تابلو ها را با شعارها و كلمات و تصاوير مذهبی تزئين می‌كنند. شب عيد غدير و روز آن در چند نوبت مراسم جشن و مولودی خوانی در حسينيه ها مخصوص مردان برگزار ميشود و منظور از عيدی دادن در اين مراسم رسمی است كه در آن شركت كنندگان دست های يكديگر را به نحو خاصیمي گيرند به طوري كه انگشت شست خود را روي شست ديگر فشار مي‌دهند و اين دعا را می خوانند : " الحمد الله علي الكمال الدين ، الحمدالله اتمام نعمه و رضی رب وولايت علي بن ابي طالب "و در پايان اين مراسم بخشی موسوم به نثور برگزار می‌شود و در اين بخش كسانی كه بچه دار می شوند در خانواده نوزاد مقداری تنقلات و ... با خود در يك سبد بزرگ به نام " جفير " به حسينيه می آورند و روي سر نوزاد می ريزند و بچه های كوچك با سر و صدا تنقلات را از پايين جمع آوری می كنند، بخشی از اين مراسم مربوط به نو عروسان است و همچنین مراسم نثور در روزهای ولادت حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع) و حضرت مهدی (ع) نيز انجام می شود.

آيين هاي خاص مراسم عزاداری

مراسم روز عاشورا

ماه محرم براي محليان شيعه و سني جزيره كيش يكسان است. سنی ها روز نهم محرم ، روزه می گيرند ، و روز دهم در مراسم عزاداری شيعيان شركت می كنند ولی سينه نمی زنند، مراسم عزاداری صبح روز عاشورا تقریبا از ساعت هشت صبح شروع می شود، اما دیگر از سینه زنی و روضه خوانی خبری نیست و ملا از صبح تا ظهر با صدایی حزین و سوزناک “مقتل “ می خواند که موضوع مقتل خوانی در این روز ماجراهایی است که روز عاشورا بر امام حسین (ع ) اختصاص دارد و اوج مقتل خوانی است و همین که ملا شهادت امام را بیان کرد، از منبر پایین می آید و در این جا یک نفر از جای خود بلند می شود و در حالی که پرچمی را به حالت افقی در جلوی خود نگه داشته است ، با صدایی حزین شروع می کند و به خواندن و راه رفتن درحسینیه: ذوالجناح اقبل من المیدان خالی واویلا ، ای وای حسینا ... و همه مردم از جای خود بلند می شوند و همراه ملا و پشت سر او ، داخل حسینیه ، شروع می کنند به دور زدن و بعد از هر بیت مرثیه خوان ، عبارت “ای وای حسینم واویلا ای وای حسینم" را تکرار میکنند. به این مراسم “ذوالجناح " ، به عزاداران ناهار می دهند و بعد از ناهار همه به خانه هایشان می روند و عصر ، حدودا"سه ساعت قبل از نماز مغرب ، مجددا به حسینیه برمی گردند.